Rollenspel in de buitenlucht

Deze blog van Astrid Elisa Cornelis is oorspronkelijk geplaatst op onze zusterblog Kleutergewijs. Het blogbericht is vertaald en bewerkt door Bodine Romijn.

Yasha en Celine bouwen buiten een schip. Ze sleuren met kratten. Een bezemsteel wordt de mast. Een leeg wc-rolletje is de verrekijker. Celine is dikke takjes gaan zoeken en gooit ze rond het schip: “Dat zijn de vissen, want we moeten vissen vangen om te eten.” Even later stappen ze over in een klein bootje (karretje) om nieuwe eilanden te ontdekken.

Bij rollenspel denken we vaak aan een speelomgeving binnen: de huishoek, de winkel, een nagebouwd kasteel of een andere thematische hoek met attributen en verkleedkleren. Toch kan dat rollenspel evengoed buiten tot zijn recht komen. Bovendien biedt de buitenruimte weer andere spelmogelijkheden. In deze blog lees je enkele buitenideeën. Ideaal om mee aan de slag te gaan nu de lente doorbreekt of om coronaproof meer tijd buiten door te brengen.

Buiten-kansen

Het rollenspel buiten is anders dan binnen [1,2]. Meestal is er plaats voor groter spel: met grotere objecten, in grotere constructies, met grotere bewegingen, met meer verplaatsingen en met rollende attributen. En misschien beschik je over een buitenruimte waar ook wat luider en drukker gespeeld kan worden? De buitenruimte kan ook nieuwe input en speelobjecten bieden voor het spel. In een natuurlijke omgeving zijn heel wat attributen en speelelementen te vinden: een stronk, takken, blaadjes, een heuveltje, de gracht, steentjes. Ook ‘klassieke’ speelelementen zoals een zandbak, een klimtoestel of schommels kunnen in het rollenspel geïntegreerd worden en nieuwe kansen bieden. Tot slot is het rollenspel buiten vaak ook minder gebonden aan een thema waardoor er meer ruimte is voor individuele exploratie en ontwikkeling.

Hoe faciliteer je rollenspel in de buitenomgeving?

De verbeelding van jonge kinderen is grenzeloos. Meestal zijn enkele eenvoudige objecten op ingrepen in de omgeving genoeg om rollenspel een boost te geven. Enkele ideeën: grote kartonnen dozen, stapelbare kratten, stoelen, tafeltjes, banken, doeken, knijpers en wasrek, borstels, stukken hout, stukken tuinslang, fiets(binnen)banden, buizen, grote kegels, stenen, potten en teiltjes. Maar ook items die je normaal gesproken binnen gebruikt, zoals verkleedkleren, handtassen, hoofddeksels of keukengerei kunnen het buitenspel verrijken. Kinderen kunnen losse dingen manipuleren, verplaatsen en op oneindige veel manieren combineren. Daarom is het belangrijk om veelzijdige materialen te hebben die niet op één vaste manier gebruikt kunnen worden. Wil je nog meer inspiratie voor buitenmaterialen? Zoek via internet dan eens op de term ‘loose parts outdoor’.

Geef jezelf de tijd om mee te spelen en het spel van de kinderen te observeren. Op basis van je observaties kan je de omgeving steeds bijsturen. Laat de kinderen ook meedenken over wat ze graag willen spelen en welke materialen ze hiervoor zouden kunnen gebruiken. Een belangrijke regel is: houd het simpel. Bied niet te veel tegelijk aan en zorg dat het materiaal makkelijk opgeruimd en/of weggezet kan worden.

Praktijkverhaal

Alistair Bryce-Clegg was betrokken in een project waarbij de kinderen gedurende langere tijd buiten een aanbod kregen voor rollenspel [3]. Op de speelplaats werden twee speelomgevingen tegenover elkaar gecreëerd: één thematisch uitgewerkte omgeving (een schip) en één hoek met losse elementen waarin de kinderen vrij aan de slag konden (o.a. rechtopstaande constructies die door kinderen in verschillende opstellingen geplaatst konden worden, oude gordijnen, kratten, bezemstelen). De kinderen speelden aanvankelijk het meest in het piratenschip. Dit lokte meteen rollenspel uit, maar Alistair stelde vast dat het spelpatroon er steeds hetzelfde was. Hij besloot om in te grijpen om de hoek met losse elementen op gang te krijgen. Het frustreerde de kinderen dat het hen niet altijd lukte om een decor te bouwen of dat het te lang duurde. Alistair leerde de kinderen door samen opbouwen en weer afbreken hoe de constructies gebruikt konden worden om decor te bouwen. Het was nodig om dit soort spel echt te introduceren en te modelleren: eerst samen met de kinderen nadenken wat ze graag wilden spelen, het samen opbouwen van de constructie en samen nadenken over rollen, acties en de attributen die nodig zijn. Na dit enkele keren samen te hebben gedaan, werden de kinderen er steeds vaardiger in en konden ze dit ook zelfstandig. Het spel in de hoek met de losse elementen lokte – in vergelijking met het schip – veel meer spelvariatie uit en de kinderen creëerden fantasierijke eigen verhalen.

Bronnen

[1] Li, J., Hestenes L.L., Wang, Y.C. (2016). “Links between preschool children’s social skills and observed pretend play in outdoor childcare environments.” Early Childhood Education Journal, 44, 61–68.

[2] The empowered Educator Online. Dramatic play outside ideas. Verkregen op 1 februari 2022 van https://www.theempowerededucatoronline.com/2017/06/dramatic-play-outside-ideas.html/

[3] Bryce-Clegg, A. (2013). Creative Role Play in The Early Years. London: Featherstone Education.