Blog
Je eigen gevoelens hanteren
“Tsjonge, dat was weer even pittig”, verzucht leidster Inga tegenover Jose. “Ali zat weer eens vast in ‘nee-zeggen’. Hij wilde perse niet naar buiten. Ik krijg er soms een punthoofd van. Als ik ‘m zie denk ik al: waar gaat hij zich nu weer tegen verzetten? En tegelijkertijd denk ik dan: oh dat ik zo negatief over hem denk!“. “Tja een tweejarige in zijn terrible two’s en ook nog eens met een stevig karakter”, meldt Jose, “daar word je niet blij van, natuurlijk roept dat gedrag ook negatieve gevoelens op. Dat kun je maar beter onder ogen zien. Ik heb dat juist met Myrthe als ze weer eindeloos zit te treuzelen met eten.”
Waar zit jouw allergie?
Het is belangrijk open te staan voor het scala aan gevoelens dat kinderen bij je oproepen. Natuurlijk benadrukt iedereen de positieve gevoelens die kinderen oproepen, maar er is minder aandacht voor de negatieve. Ontkennen of onderdrukken van negatieve gevoelens die kinderen en bepaalde situaties oproepen is niet vruchtbaar: niet voor de leidster en ook niet voor de kinderen voor wie ze een voorbeeld is. Erkenning en acceptatie van deze gevoelens betekent dat je ook je eigen aandeel in de omgang met kinderen onder ogen ziet. Waar de ene leidster geïrriteerd raakt van druk gedrag, geldt dat voor een ander bij kinderen die moeite hebben om om te schakelen naar een andere activiteit. En weer een ander kan moeite hebben met kinderen die treuzelen met eten. Als gedrag dat jij lastig vindt zich vaker voordoet met een specifiek kind kan je tegen het contact met dit kind op gaan zien. De kans is reëel dat je dit kind ook op plezierige momenten uit de weg gaat. Daarom is het belangrijk dat je je bewust bent van gevoelens die gedrag van een kind oproepen.
Bewustzijn van negatieve gevoelens
Het is goed om stil te staan welke gevoelens een kind bij je oproept, ook als deze negatief zijn. Want die gevoelens zal een kind hoe dan ook merken: aan je lichaamshouding, je intonatie of aan wat je zegt of doet. Het is voor kinderen verwarrend als je iets vriendelijk verwoordt maar in je lichaamstaal iets heel anders laat zien. Zorg dat je één boodschap uitstraalt. Als je je bewust bent van negatieve gevoelens die een kind met zijn gedrag uitlokt kun je bovendien bedenken dat kinderen nog moeten leren wat passend is in verschillende situaties. Ze kennen de regels en routines niet. Soms zijn ze op zoek naar grenzen. Zo bezien lokken kinderen in feite ongewild jouw negatieve reacties uit. De ‘terrible two’s’, de fase dat kinderen ‘zelf’ zich willen aankleden, iets willen pakken of doen, kan voelen alsof het kind met jou een strijd aan gaat. Maar het kind is bezig zijn wil te ontdekken. Als je je dat realiseert snap je ook dat dit gedrag en jouw reactie erop voor het kind leermomenten zijn. Kinderen moeten kunnen oefenen, en dat gaat nu eenmaal met vallen en opstaan.
Hanteren van eigen emoties
Bij negatieve gevoelens naar een kind is het belangrijk onderscheid te maken naar gedrag en kind. Het is het gedrag dat negatieve gevoelens uitlokt. Veel van dat gedrag is ook niet opzettelijk bedoeld. Ook kun je reflecteren op waarom dit gedrag bij jou negatieve gevoelens oproept. Dat geeft je inzicht in je eigen aandeel. Immers, een andere leidster ervaart hetzelfde gedrag als veel minder irritant. Het delen van deze gevoelens met andere leidsters kan zorgen voor herkenning en ook voor inzicht in je eigen allergieën. Een leidster die haar eigen emoties kan hanteren is daarin ook weer voorbeeld voor de kinderen. Ze kan bovendien kinderen de woorden leren om hun eigen gevoelens te uiten. Juist voor kinderen die moeite hebben zich aan te passen is een dergelijke ondersteuning door de leidster van belang [1]. Tot slot, leidsters die hun emoties kunnen hanteren hebben meer werkplezier en meer vertrouwen in eigen kunnen, en dragen bij aan een betere sfeer in de groep.
Tips
1. Wees je bewust van je positieve én negatieve gevoelens naar kinderen.
2. Zorg dat je eenduidige boodschappen afgeeft.
3. Bespreek regelmatig met collega’s welke gevoelens, positief en negatief, kinderen bij je uitlokken.
4. Je bent ook in de wijze waarop je omgaat met jouw emoties model voor jonge kinderen.
[1] Craig S. Bailey, C.S., Denham, S.A., Curby, T.W. & Bassett, H.H. (2016). Emotional and Organizational Supports for Preschoolers’ Emotion Regulation: Relations With School Adjustment. Emotion, 16(2), 263–279. http://dx.doi.org/10.1037/a0039772
